Tomasz Stelmaski

Wydział Grafiki

Wyspiański PL 2020. Cykl plakatów do „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego

dyplom

Homo viator

aneks

Cykl prezentowanych plakatów jest komentarzem wizualnym do fragmentów Wesela Stanisława Wyspiańskiego, w sposób mniej lub bardziej bezpośredni mówiących o Polsce i Polakach. Wyspiański w Weselu polskość groteskowo uwznioślił, patriotycznie ośmieszył. Wszystko się tam kotłuje, skrzydła husarskie z wódką, orły białe i szable, wszystko jak w pijanym widzie, a przy tym jak niepokojąco ponadczasowo, jak aktualnie. Groteskowy ton w połączeniu z obrazami patriotycznymi był punktem wyjścia do mojej wizualnej interpretacji cytatów.

Polskie motywy Wesela były również tematem poszukiwań mojej pracy teoretycznej. Przez pryzmat owych motywów oraz obserwacji ich życia we współczesnej rzeczywistości zastanawiałem się nad kondycją wizualności polskiej oraz polskiej kultury w ogóle.

Tak plakatem, jak i refleksją próbowałem zbliżyć się jakoś do wyczucia, czym jest polskość aktualnie, do pojęcia tak bardzo niedefiniowalnego.

Bo przecież:
Po całym świecie
możesz szukać Polski, panno młoda,
i nigdzie jej nie znajdziecie.

Homo viator (łac. podróżny, pielgrzym) – topos szeroko pojętej podróży, pielgrzymki, człowieka w drodze. Źródłem mojej pracy były doświadczenia i uczucia z podróży, które odbywałem dwa i trzy lata temu, podróży samotnych po wschodnich krajach. Pierwotnie moje prace odnosiły się bezpośrednio do owych podróży, podróżowania, drogi i przestrzeni. Z czasem jednak odeszły od swojej bezpośredniej przyczyny, aby ostatecznie przyjąć formę opowieści o człowieku samym i szeroko pojętej drodze życia. Skupiając się na geście, pozie, zatrzymanym ruchu ciała ludzkiego, chciałem podjąć próbę wyrażenia, tułaczki samej w sobie, której elementami są upadki, niepewność, nadzieja czy euforia.

Ur. 1994. Studia: Wydział Grafiki asp w Warszawie (2014–2019), Artes Liberales UW (2019). Zajmuje się grafiką projektową, artystyczną, plakatem, rysunkiem i fotografią. Kierownik grupy artystycznej turboposter (2017–2019), organizator konkursu plakatowego i wystawy z pk ds. UNESCO z okazji Światowego Dnia Różnorodności Kulturowej (2019). Uczestnik wystaw zbiorowych, m.in. Mois du graphisme, Echirolles (Francja, 2018); 26. MBP w Warszawie (2018) i MBP Lublin (2019). Nagrody i wyróżnienia, m.in. III nagroda na Międzynarodowym Konkursie Plakatu We Want Jazz (2020).

Wyspiański PL 2020. Cykl plakatów do „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego

promotor: prof. Lech Majewski

Odnaleźć siebie w sztuce
Kim jestem i czym jest moja sztuka? Sztuka to teatr zmysłów plastycznych. Wobec tego ja, utożsamiając się z nią, też jestem teatrem. Groteską, powagą, sarkazmem, dowcipem. Prawem wyboru i interpretacji. I wszelkie konteksty podporządkowane są moim emocjom. Ja sam jestem emocją, emocją mojej sztuki.

Myślę, że warto pamiętać o tym, analizując pracę dyplomową, aneks z rysunku, pracę teoretyczną i samą postawę Tomasza Stelmaskiego. Bo czym jest dziś Wesele Stanisława Wyspiańskiego, jeśli nie emocjonalną satyrą na tożsamość narodową, wady, przywary, pychę, głupotę, narodowe wzniosłości i narodowe upadki.

Tomasz Stelmaski w dziesięciu pracach, plakatach, bazując na cytatach z dramatu, zresztą popularnych współcześnie, uświadamia nam, że problemy
zawarte w dziele Wyspiańskiego są aktualne dziś jak Polska długa i szeroka. I swym dziełem zadaje za autorem dramatu pytanie – a gdzie ta Polska jest. Nigdzie, bo to tylko frazesy.

Praca została wykonana z wielkim smakiem plastycznym. Celna, dowcipnie dobrana przez artystę ikonografia, swoboda rysunku, typografii, kompozycji, wyczucie groteskowego humoru świadczą o świetnie ukształtowanym młodym artyście. Zresztą praca ta potwierdza wcześniejsze sukcesy Tomasza Stelmaskiego w konkursach i na wystawach.

Homo viator

promotor: dr hab. Rafał Kochański, prof. Uczelni

Podejmując się współpracy z Tomkiem Stelmaskim nad aneksem do Jego dyplomu, nie wiedziałem jaki będzie rezultat. Czas pandemii od marca 2020 roku wyznaczał przecież nowe scenariusze i w sposób dosłowny był już zupełnie nieprzewidywalny. Na przekór wszystkiemu Tomek, wieczny buntownik, pozytywnie i twórczo zaskakiwał swoimi nowymi rysunkami. Nie tracił ani przez moment entuzjazmu dla pracy, a w oczach widać było ten szczególny błysk, który zdradzał poczucie sensu, a przez to i spełnienia. Homo viator jako cykl wielkoformatowych rysunków narodził się z potrzeby afirmacji życia. Autor stworzył zapis o cechach utworu poetyckiego, którego nastrojowość dobrze oddaje Jego dość specyficzne upodobania. Znajdziemy tu wyraz manifestu skrojonego na miarę młodości twórcy, ukierunkowanego na pokonywanie trudności i przede wszystkim licznych wyzwań, jakie rzuca nam życie w wieloaspektowym znaczeniu podróży i podróżowania.